fbpx

Yeni Sölöz

Orhangazi merkezine 25 km. uzaklıktadır. Köyün kuruluşu büyük ihtimalle 19. yüzyılın başlarıdır. Ermeniler tarafından kurulmuş olmasına rağmen, E.H Ayverdi 1822 yılında meydana gelen Mora isyanı sırasında getirilen rumlar tarafından kurulduğunu belirtmektedir. Ancak daha önceki kayıtlarda bir Sölöz adı geçmektedir. O yıllara ait kayıtlara göre 19. yüzyıla kadar Samanlı Dağları’nda gezen kalabalık bir  Ermeni göçerleri bulunmaktaydı. Bu Ermeni göçerleri 17. yüzyıldaki Celali olayları sırasında kaçan Ermeniler idi. Olasılıkla bu  göçenlerin toplu  yerleşimi ile kurulmuş olabilir.

 

Yine o yıllardaki kayıtlara göre bu köyde hiç Türk yoktur. Yerli Sölöz köyünün  üzerindeki bir yaylada kurulan köy, İznik Gölü’nün güney yakasında Gemiç dağlarının yükseltileri içinde, ipek yolu üzerindedir. Diğer Sölöz köyünden ayırmak için, Gayrimüslim Sölöz olarak adlandırılmıştır.

Köye yukarıdan bakıldığında, bir haç planı biçiminde kurulduğu açıkça görülür. Bugün dahi Belde’nin, Doğu-Batı  yönünde haç biçiminde uzandığı gözlenebilir. 1924 yılında Vilayetçe ismi “Taceddin” olarak değiştirilmişse de halk tarafından benimsenmediği için ismi tekrar değiştirilmiş, diğer Sölöz‘den ayırmak için de “Yenisölöz“denilmiştir.

Kurtuluş savaşı sonrasında Ermeniler köyü terk edince, 1924 yılında Yunanistan’ın Drama Kazasının “Pepeleş” köyünden gelen Pomak ve Vodina’nın “Lipor” köyünden göçmenler yerleştirilmiştir. 1895-1908 yıllığına göre, köyde tümü ermeni olan 731 hanede 2.956 kişi yaşamaktaydı. 1920 öncesinde birçok yağhane ve ipek fabrikası olan zengin bir köydü. 1927 yılında 1.219 kişi yaşayan köyde, başta Bursa olmak üzere çeşitli kent ve kasabalara göç vermiştir. 1954 yılında Belediye teşkilatı kurulan belde Orhangazi‘nin Yeniköy beldesinden sonra ikinci beldesi olmuştur.

1990 yılında 2.014, 1997 yılında 1909 kişi yaşayan belde halen Yenisölöz olarak ismini sürdürmektedir. Beldenin nüfusu azalmasına karşın, belediye teşkilatı görevini sürdürmektedir. Ermeniler döneminde köyde bulunan iki kilise bugün yoktur. Ancak o dönemde köyün ortasında bulunan büyük Kilise, daha sonraki dönemlerde uzun yıllar Cami olarak kullanılmıştır. Ermenilerden kalma çoğu iki katlı çok güzel eski yapılar vardır.

Hane Sayısı : 450

Nüfus            : 1679